چین و آفریقا در مسیر تقویت مناسبات
تاریخ انتشار: ۲۰ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۸۲۳۹۳
به گزارش بامداد یکشنبه ایرنا از روزنامه چاینا دیلی، شی جینپینگ رئیس جمهور چین و مکی سال رئیس اتحادیه آفریقا و رئیس جمهور سنگال به مناسبت بیستمین سالگرد تاسیس اتحادیه آفریقا و برقراری روابط دیپلماتیک متعهد به تقویت روابط دوجانبه شدند.
جین پینگ رئیس جمهور چین در پیامی تبریک آمیز به مکی سال گفت: اتحادیه آفریقا کشورهای آفریقایی را در مسیری برای قدرت جویی از طریق اتحاد، توسعه، مبارزه با همه گیری کرونا، حمایت از چندجانبه گرایی و حفاظت از منافع مشترک کشورهای در حال توسعه رهبری کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
شی جینپینگ با اشاره به اینکه چین و آفریقا همیشه شرکای خوب در دوران تلخ و شیرین یکدیگر بوده اند گفت: روابط چین و اتحادیه آفریقا در آزمون آشفتگی اوضاع بین المللی مقاومت کرده و همکاری های دوجانبه گسترش یافته است.
مکی سال رئیس اتحادیه آفریقا نیز از دوستی سنتی، همبستگی و همکاری بین آفریقا و چین و همچنین مشارکت پویا در چارچوب FOCAC (انجمن همکاری چین و آفریقا) بسیار قدردانی کرد.
وی بار دیگر تاکید کرد که آفریقا قاطعانه از اصل چین واحد و همچنین از قاره آفریقا در همکاری با چین برای ساختن جامعه چین-آفریقا با آینده ای مشترک در دوره جدید حمایت می کند.
چین، شریکی قابل اعتماد برای آفریقا
شاید کلید طلایی چین در کسب موفقیت برای توسعه همکاری های تجاری و اقتصادی با قاره افریقا، جلب اعتماد کشورهای آفریقایی باشد. "عزت سعد" یک تحلیل گر سیاسی مصری با بیان اینکه کشورهای آفریقایی، چین را شریکی قابل اعتماد می دانند، معتقد است ابتکار یک کمربند و یک جاده، نیرو محرکه ای برای همکاری بین چین و کشورهای آفریقایی است، زیرا به توسعه آفریقا کمک می کند.
عزت سعد که مدیر شورای امور خارجه مصر است، گفت: این احساس مشترک در میان کشورهای آفریقایی وجود دارد که چین شریک قابل اعتمادی است و اعتماد و اعتبار زیادی در همکاری بین چین و آفریقا وجود دارد.
وی تاکید کرد که این طرح ابتکاری، مزایای بسیاری برای قاره آفریقا از جمله بهبود زیرساخت ها در کشورهای آفریقایی به ارمغان آورده است.
وی افزود: هچنین سرمایه گذاری های بزرگ چینیی در آفریقا در زمینه های حمل و نقل، تولید، محیط زیست، توسعه انسانی و سلامت وجود دارد.
سعد گفت برخلاف حمایت برخی کشورهای غربی که اغلب به کمک تحت شرایط خاص محدود و مشروط می شود، تنوع زیادی در حمایت چین از آفریقا وجود دارد.
این تحلیل گر مصری یادآور شد که چین در روابط و همکاری های خود با کشورهای آفریقایی مثل، کشور های غربی شرط وشروط نمی گذارد و حمایت های چین عمدتا با هدف مبارزه با فقر و توسعه همه جانبه برای کشورهای آفریقایی در نظر گرفته شده است.
سعد گفت: چین تلاش های زیادی برای مبارزه با همه گیری کووید – ۱۹ در مصر با ارائه واکسن به صورت رایگان و حتی با موافقت با ساخت آن در داخل مصر انجام داده است و پکن، سابقه قابل توجهی در حمایت از سلامت عمومی در کشورهای آفریقایی دارد.
سعد در سخنان خود به پیشنهاد چین برای ایجاد جامعه ای با آینده مشترک برای بشریت و دستیابی به توسعه مشترک و برد – برد اشاره داشت.
این کارشناس همکاری با چین را همواره مورد استقبال و قابل اعتماد برشمرد و گفت که توسعه در چین، تحسین برانگیز و شگفت انگیز است.
به گزارش روزنامه چاینادیلی، چین و آفریقا بر تعهد خود به ایجاد جامعه ای با آینده مشترک در دوره جدید به منظور افزایش سطح همکاری مثمرثمر و افزودن انگیزه تازه به توسعه و ثبات جهانی تاکید کرده اند.
در جریان نشست هماهنگ کنندگان در مورد اجرای اقدامات بعدی هشتمین کنفرانس وزیران مجمع هکاری چین و آفریقا که روز پنجشنبه برگزار شد، دو طرف به اجماع گسترده ای در مورد تقویت سطح همکاری و هماهنگی دو جانبه و چند جانبه دست یافتند.
به گزارش ایرنا، چین درسه دهه گذشته شکوفایی اقتصادی چشمگیری را تجربه کرده و در این مسیر پکن با نگاه مستقیم به آفریقا، این قاره را به یکی از مولفه های تولید ثروت برای خود تبدیل کرده است.
حضور و فعالعیت گسترده سرمایه گذاری و اقتصادی چین در آفریقا به حدی است که می توان گفت پکن در این مسیر گوی سبقت را از آمریکا ، انگلیس و فرانسه ربوده است.
حضور چین در آفریقا در دوره معاصر به دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی بازمی گردد. دراین دوره مقامات پکن نگاهی ایدئولوژیک به آفریقا داشتند و تلاش می کردند از جنبش های آزادیبخش با گرایش های کمونیستی حمایت کنند.
چین در این دوره قراردادهای تجاری دوجانبه ای با الجزایر، مصر، کنیا، سومالی، مراکش و سودان به امضا رساند. با این وجود روابط کشورهای آفریقایی با پکن در طول دوران جنگ سرد بشدت تحت تاثیر اتحاد شوروی بود و به همین دلیل حجم مبادلات تجاری و اقتصادی چین با آفریقا در این دوره حتی به یک میلیارد دلار هم نمی رسید.
حضور پررنگ اتحاد جماهیر شوروی در برخی کشورهای آفریقا موجب شده بود که چین مجال توسعه مناسبات سیاسی، نظامی، و اقتصادی دلخواه با کشورهای آفریقایی را نداشته باشد.
فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ازیک سو و گام نهادن پکن در مسیر اقتصاد آزاد از سوی دیگر موجب شد تا روابط چین و آفریقا در مسیر جدیدی قرار گیرد.
مقامات پکن فروپاشی شوروری را ناشی از ضعف اقتصادی این ابرقدرت ارزیابی می کردند و به همین جهت طی سه دهه گذشته تلاش کردند مولفه های اقتصادی را بیش از دیگر عوامل در روابط با خود با کشورهای خارجی از جمله آفریقا مد نظر قرار دهند.
اینک ذخایر ارزی چین به بیش از یکهزار میلیارد دلار بالغ می شود ؛ در حالی که ذخایر ارزی این کشور در سال ۱۹۷۹ کمتر از یک میلیارد دلار بود.
پکن اکنون بزرگترین ذخایر ارزی جهان را در اختیار دارد و در این زمینه از ژاپن پیشی گرفته و اقتصاد انگلیس و فرانسه را نیز پشت سرگذاشته است. براساس برآوردهای بعمل آمده، انتظار می رود چنین در سال ۲۰۲۵ به مقام اول اقتصاد جهان دست یابد.
حجم مبادلات اقتصادی و تجاری چین و آفریقا در سال ۱۹۸۰ در حدود یک میلیارد دلار بود در حالی که در سال ۱۹۹۹ به ۶.۵ میلیارد دلار رسید. این در شرایطی است که در سال۲۰۰۰ میلادی مبادلات اقتصادی پکن با آفریقا مرز ۱۰ میلیارد دلار را پشت سر گذاشت و در سال ۲۰۰۵ میلادی به ۴۰ میلیارد دلار رسید.
در حالی که حجم مبادلات اقتصادی آمریکا با آفریقا در سال ۲۰۰۶ میلادی ۹۱ میلیارد دلار بود ، چین به حجم اقتصادی ۵۵ میلیارد دلار با آفریقا دست یافت.
مبادلات تجاری چین با آفریقا در سال ۲۰۱۰ به ۱۱۴ میلیارد دلار رسید و به این ترتیب از آمریکا پیشی گرفت و در سال ۲۰۱۱ به بیش از۱۶۶ میلیارد دلار رسید.
اینک بیش از ۸۰۰ شرکت بزرگ چینی در سراسر آفریقا فعال هستند که بخش عظیمی از زیرساخت های اقتصادی و مالی، بخش های انرژی مانند نفت و گاز و حتی بانکداری این قاره را در اختیار گرفته اند و بیش از یک میلیون چینی در آفریقا زندگی می کنند که عمدتا در بخش های اقتصادی فعال هستند.
چین یک سوم نفت مورد نیاز خود را از آفریقا و عمدتا از آنگولا وارد می کند. پکن سرمایه گذاری های عظیمی در بخش انرژی آنگولا دارد و چندی است که متوجه صنایع نفت و گاز نیجریه شده است .
در زمینه کشاورزی، بنین، بورکینافاسو و مالی ۲۰ درصد کتان مورد نیاز چین را تامین می کنند؛ ساحل عاج بخش عظیمی از کاکائو مورد نیاز چین را تامین می کند و کنیا کانون صادرات قهوه به چین محسوب می شود. نامیبیا نیز بخش اعظم محصولات دریایی خود را به چین صادر می کند.
نگاهی به رویکرد چین نشان میدهد در هزاره جدید قدرت نرم به یکی از مهمترین جنبه های استراتژی خارجی این کشور تبدیل شده است.
به باور کارشناسان روابط بین الملل، هدف قدرت نرم شکل دادن به برداشت بهتر از چین توسط جهان بیرون است.
بنظر میرسد امروز آفریقا به عنوان مرز جدید چین شناخته می شود. در حال حاضر با گذشته کمتر از دو دهه چین به یکی از مهمترین شرکای خارجی برای بسیار از کشورهای آفریقایی تبدیل شده است.
از دیگر سو، چین در مسیر دستیابی به اهداف توسعه نرم خود به آفریقا به عنوان یک منطقه در حال توسعه توجه ویژه ای دارد.
نگاهی به سیاست خارجی چین نشان میدهد این کشور دو عامل اقتصاد و دیپلماسی را در گسترش مناسبات این کشور با آفریقا حیاتی میداند. البته این مساله زمینه را برای تداوم رشد اقتصادی و کسب جایگاه قدرت جهانی فراهم می آورد.
از دیگر سو، بنگاههای اقتصادی دولتی و شرکت های خصوصی چین آفریقا را به عنوان مرز جدید برای سرمایه گذاری و بازاری بدیل برای صادرات میبینند.
همچنین امنیت و تنوع منابع انرژی یکی از اولویتهای سیاست خارجه چین به شمار می آید.
از بعد دیپلماتیک نیز کشورهای آفریقایی همواره حمایت ارزشمندی از چین در سازمانهای بین المللی به ویژه در قبال مسئله تایوان به عمل آورده اند.
در مجموع به نظر میرسد پتانسیل عظیمی برای توسعه بیشتر روابط مکمل چین و آفریقا وجود دارد و دو طرف می توانند منافع متقابل قابل توجهی از این مناسبات کسب کنند.
کارشناسان روابط بین المللی به خوبی واقفند که موج عظیم قدرت نرم چین در آفریقا در درازمدت منافع فراوانی را برای چین و ارتقاء جایگاه اقتصادی این کشور خواهد داشت.
به عبارت دیگر، آفریقا یکی از بهترین حوزه های حضور جهانی چین و تلاش برای قدرت نرم و ایجاد تصویر مطلوبتر از این کشور در چارچوب سیاست همکاری جنوب-جنوب به شمار می آید.
این در حالیست که ژاپن در حال حاضر به شدت نگران یکه تازی های چین در آفریقاست و می کوشد با وعده کمک ۳۰ میلیارد دلاری جهت توسعه آفریقا عرصه را برای حضور اقتصادی و تجاری چین در قاره سیاه تنگ تر کند. به عبارت دیگر، دلیل اصلی گرایش نوظهور ژاپن به افزایش کمکهای اقتصادیاش به آفریقاییها افزایش تحرکات چینیها در این قاره است که نگرانی ایالاتمتحده و ژاپن را به همراه داشته است.
ژاپن همچنین تلاش میکند با سرمایه گذاری مستقیم و ارایه کمکهای توسعهای، زمینه نفوذ هر چه بیشتر خود را در کشورهای آفریقایی را فراهم کند تا شاید بخشی از باخت در عرصه رقابت با چین در میدان قاره افریقا را جبران کند.
برچسبها قاره آفریقا اتحادیه آفریقا چینمنبع: ایرنا
کلیدواژه: قاره آفریقا اتحادیه آفریقا چین قاره آفریقا اتحادیه آفریقا چین میلیارد دلار رسید کشورهای آفریقایی کشورهای آفریقا اتحادیه آفریقا چین در آفریقا سرمایه گذاری چین و آفریقا قابل اعتماد قدرت نرم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۸۲۳۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خاورمیانه 2050 چه شکلی است؟/ 3 سناریو با فرض جنگ سرد آمریکا و چین
خاورمیانه و شمال آفریقا به احتمال زیاد یکی از مکانهایی هستند که ممکن است میزبان یک جنگ سرد جدید بین واشنگتن و پکن باشد. با این حمه سناریوهای مختلفی برای این منطقه تا سال 2050 پیشبینی شده که از انزوای کامل یکی از دوابر قدرت و همکاری متوازن را در بر میگیرد.
به گزارش عصرایران به نقل از موسسه خاورمیانه، بارین کایا اوغلو (Barın Kayaoğlu)، دانشیار تاریخ جهان در دانشگاه آمریکایی سلیمانیه عراق و استیون کنی (Steven Kenney) مدیر ابتکار آیندهنگری استراتژیک موسسه خاورمیانه (Middle East Institute) در شهر واشنگتن دی سی در یادداشت مشترکی به تحلیل و آینده روابط آمریکا و چین در منطقه خاورمیانه و سناریوهای آن در سال 2050 پرداختند که در ادامه آن را میخوانید.
تنشها بین ایالات متحده و چین در حال گسترش و فراتر از منطقه آسیا و اقیانوسیه است. خاورمیانه و شمال آفریقا به احتمال زیاد یکی از مکانهایی هستند که ممکن است میزبان یک جنگ سرد جدید بین واشنگتن و پکن باشد.
میتوانیم تصور کنیم دیدگاههای جهانی واشنگتن و پکن و توانایی آنها در اعمال قدرت (نرم و سخت) چگونه میتواند بر روابط آینده آنها با منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تأثیر بگذارد. نحوه برخورد کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با یکدیگر و نقشی که در تحولات نوظهور حوزه انرژی و اقتصاد جهانی ایفا میکنند، میتواند بر نحوه تعامل این دو ابرقدرت با منطقه تأثیر بگذارد که به همان اندازه روابط ابرقدرتها با یکدیگر میتواند جالب باشد.
سه عامل شکل دهنده آینده خاورمیانه
در سمت منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA)، در معادلات منطقهای، سه بعد مهم احتمالاً نقش آنها را در رقابت آینده ایالات متحده و چین در منطقه شکل خواهد داد.
1. سیاست درون منطقهای: اولین مورد، نحوه ارتباط کشورهای منطقه با یکدیگر است: با یکپارچگی اقتصادی و سیاسی عملکردی و عملی، یا ناکارآمدی و بی ثباتی پایدار. قبل از جنگ فعلی در غزه در روند کاهش تنش، ثبات و یکپارچگی وجود داشت. هر زمان که ممکن است آن شتاب (در مورد کاهش تنشها) دوباره به دست آید، تحت مسیر "عملکردی و عملی" (Functional and Practical)، میتوانیم تصور کنیم که کشورهای MENA به روشهای جدیدی به توصیههای سازمانهای بیندولتی فرامنطقهای نگاه میکنند.
این منطقه میتواند سیاستها و مکانیسمهایی را بررسی کند که از مزایای عملی کشورهای عضو بلوکهای منطقهای دیگر مانند اتحادیه اروپا و انجمن کشورهای جنوب شرق آسیا (ASEAN) تقلید کند. چنین ایدههایی میتواند ابتدا موانع تجاری را کاهش دهد، سپس روابط اقتصادی و تجاری نزدیکتر را در سراسر منطقه تقویت کند.
مسیر کارکردی و عملی نشان دهنده یک MENA خواهد بود که مجهز به فرآیندهای تصمیم گیری مشورتی برای اقدام با سازمانها است و منافع خود را بر رقابت ایالات متحده و چین مقدم می دارد.
دولتهای خاورمیانه و شمال آفریقا به حمایت از گروههای مسلح مختلف در جنگهای نیابتی ادامه میدهند و از آن محیط برای نادیده گرفتن حقوق بشر استفاده و بازیگران خارجی را قادر میسازند از این ناکارآمدی سوء استفاده کنند.
2.اهرمهای اقتصاد آینده: منابع سوخت فسیلی بحرین، ایران، عراق، کویت، لیبی، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی (این باشگاه غنی از انرژی ممکن است به زودی شامل مصر و اسرائیل شود) احتمالاً منابع اصلی اهرم MENA در برابر واشنگتن و پکن - حداقل برای چند دهه آینده - باقی خواهد ماند. با توجه به تمایل دو ابرقدرت برای تامین نفت و گاز منطقه برای خود و متحدانشان، شرکت های آمریکایی و چینی در بازارهای منطقه ای قدرت خواهند داشت.
اما MENA آماده است تا بر صحنه جهانی آینده تأثیر بگذارد و با استفاده از انرژی و قدرت مالی خود به طرق مختلف در آینده، نماینده خود در رقابت ایالات متحده و چین بر سر منطقه باشد.
با روی آوردن جهان به انرژی های تجدیدپذیر، دولت های نفتی خاورمیانه و شمال آفریقا به طور همزمان تنوع اقتصادی را در بخش های فناوری افزایش داده و در عین حال از ثروت خود برای تامین مالی پروژههای انرژی سازگار با آب و هوا و اقتصاد سبز در منطقه خود و در سراسر جهان استفاده میکنند. مرز جدید برای کشورهای دارای منابع و سرمایه منطقه، پرورش نوآوری و تشکیل قطبهایی در علم/تکنولوژی/ایدهها برای اقتصاد پسا کربنی است که بشریت قصد دارد در قرن بیست و یکم بسازد.
علاوه بر این، در نهایت کاهش هیدروکربنها و افزایش انرژی سبز، شبکههای لجستیکی/حمل و نقل/انرژی جدید در منطقه تکثیر شده و احتمالاً اهمیت ژئوپلیتیکی و تجاری آن را بیشتر خواهند کرد.
منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، از طریق مسیرهای قدیمی مانند کانال سوئز و یا مسیرهای جدید و پیشنهادی مانند مسیر حمل و نقل بین المللی ترانس خزر، کریدور هند-خاورمیانه و جاده توسعه ترکیه-عراق-امارات-قطری، قرار است مرکز شبکههای تجارت جهانی باشد. بسیاری از بنادر و فرودگاههای منطقه نیز نقش گستردهای در روابط بینالمللی ایفا خواهند کرد.
3.عقاب و اژدها وارد بازار میشوند یا دست و پا میزنند؟: وقتی دونالد ترامپ در سال 2017 رئیس جمهور شد، خردمندی تجارت بین المللی را زیر سوال برد و در عین حال ایالات متحده را در مسیر تقابل بیشتر با چین قرار داد که در سطح جهانی، شامل MENA هم بود. البته چین در اواخر دهه 2010 با قدرت بیشتری وارد این منطقه شده بود و میانجیگری موفق پکن بین ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دیپلماتیک در سال 2023 بسیاری را غافلگیر کرد، اما این آخرین مورد از یک سری پیشرفت های چین در منطقه بود.
در عین حال، مسائل نامرتبط به طور فزایندهای توانایی هر دو کشور (آمریکا و چین) را برای رقابت آن هم آنطور که ترجیح میدهند پیچیده کرده است. برخی از تحلیلگران استدلال کردند که تنگناهای جمعیتی و مشکلات اقتصادی در چین، از رقابت با ایالات متحده و غرب حتی قبل از شروع جنگ سرد جدید جلوگیری میکند. در مورد ایالات متحده، مسائل اقتصادی و سیاست داخلی که طرز فزایندهای قطبی شده و اثرات ادامهدار آن، محدودیتهایی هستند که ایالات متحده دارد.
یک عامل مهم جدید این است که کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا در چند سال اخیر تا چه اندازه قصد خود را برای ایجاد مسیری نشان دادهاند که متعلق به هیچ یک از ابرقدرتها نیست و تا حدی به این است دلیل که آنها ضعفهای واشنگتن و پکن را میبینند. نمونه های زیادی وجود دارد: تصمیم ایران و عربستان سعودی به همراه امارات متحده عربی، مصر و اتیوپی برای پیوستن به گروه کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) در آگوست 2023 تنها یکی از این موارد است. بسیاری این پرسش را مطرح کردهاند که آیا بریکس و MENA با وجود انکار دور شدن از غرب، شروع به تشکیل یک بلوک ضدغربی کردهاند یا خیر؟
اگر کشورهای آنجا مسیر کارکردی و عملیتری را در روابط درون منطقهای انتخاب کنند و در حالی که ابرقدرتها با چالشهای داخلی دست و پنجه نرم میکنند، به سمت انتقال انرژی سبز/اقتصاد متمایل شوند، رقابت آمریکا و چین در MENA در آینده چگونه خواهد بود؟
سناریوی اول: ایالات متحده قوی، چین ضعیف تر
ایالات متحده پس از انتخابات 2032 در داخل کشور ثبات یافته است. از طریق ترکیبی از حمایت گرایی اقتصادی در برابر دشمنان، باز بودن برای تجارت با متحدان، دستیابی به حقوق و مهارتهای کارگری، و کاهش تنشهای اجتماعی، آمریکا تجدید حیاتی را تجربه کرد که یادآور دهههای 1980 و 1990 در داخل و خارج از کشور بود.
واشنگتن راههای هوشمندانهتری نسبت به «چکمههای روی زمین» (کنایه از حکومتهای دیکتاتوری و نظامی) در MENA پیدا کرد. دولتهای متوالی ایالات متحده فشارها و مشوقهای متقابلی را برای همپیمانان ایجاد کردند تا به آنها کمک کنند تا اختلافات طولانیمدت خود را از طریق اقدامات اعتمادساز حل کنند.
واشنگتن متعهد میتواند از نهادهایی حمایت کند که همکاری منطقهای را تشویق میکنند. با این حمایتها، بسیاری از کشورهای MENA که دوست ایالات متحده هستند، موانع تجاری خود را کاهش و در پروژه های انرژی متعارف و تجدیدپذیر (با ایالات متحده) همکاری کردند. این امر باعث شد که در طول زمان حمایت به طور فزایندهای به یک خیابان دو طرفه تبدیل شود، زیرا قدرتهای نوظهور بخش فناوری MENA سهم فزایندهای از بازارهای رو به رشد در ایالات متحده را برای محصولات و پروژههای اقتصاد سبز تامین خواهند کرد.
چین با این حال بیکار ننشست. این کشور به سرمایه گذاری در ایران و کشورهای عرب خلیج فارس برای امنیت انرژی ادامه داد و در عین حال به آنها سلاح می فروخت. با این حال، پکن نتوانست پتانسیل ادعایی خود را همانطور که در اوایل قرن بیست و یکم پیش بینی شده بود، تحقق بخشد. چین نفوذ خود را بر ایران (و سوریه و عراق) از طرق دیگر افزایش داد و جمهوری اسلامی به یک پایگاه اصلی ژئوپلیتیکی برای جمهوری خلق چین تبدیل شد. با این حال، تلاش های چین برای سود بردن از تنشهای ژئوپلیتیکی و جناحی باقی مانده در منطقه به هزینه ایالات متحده نتایج محدودی به همراه داشت.
بخشی از مشکل مربوط به ظرفیت محدود پکن برای پاسخگویی به نیازهای منطقه است. پروژههای ابتکاری یک کمربند و جاده (BRI) فاقد سود بوده یا قادر به کاهش مشکلات زیرساختی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نبودند. بنابراین، رهبران در پایتختهای MENA توجه بیشتری به گزینههای آمریکایی و اروپایی خود کردند و از قابلیتهای فنی خود برای ساختن خود استفاده کردند. تنگناهای جمعیتی و اقتصادی چین، همراه با مشکلات ژئوپلیتیکی در خارج از کشور نزدیک، مانع تعامل معنادار با منطقه MENA شد.
سناریوی دوم: ایالات متحده منزوی و چین قوی
برخلاف سناریوی اول، صحنه داخلی آمریکا هرگز آرام نمیشود و توانایی آن را برای نمایش قدرت مانند گذشته مختل میکند. مشکلات واشنگتن – سیاستهای پولی و مالی در سطح فدرال (یا فقدان سیاستهای درست)، ناتوانی در آموزش مجدد نیروی کار و سیاستهای مناقشه برانگیز در مورد نابرابریهای ثروت و درآمد، هویت، و "اول آمریکا" - نفوذ سیاسی ایالات متحده و برتری دلار آن را کاهش می دهد.
این ضعف نسبی ایالات متحده و عدم ثبات در سیاستهای دولتهای متوالی، باعث میشود کشورهای منطقه تجارت با پکن را ترجیح دهند. متحدان ایالات متحده مانند اسرائیل، ترکیه و مصر از نظر سیاسی و اقتصادی به غرب وابسته هستند، اگرچه آنها هم روابط خود را بین غرب و شرق متعادل می کنند.
یک MENA کارآمدتر، با تجارت درون منطقهای و سرمایهگذاری آن در انرژیهای تجدیدپذیر قابل صادرات و صنایع سبز درحال رشد، تعامل خود را با چین عمیقتر میکند زیرا پکن شروع به تغییر جهت با هدف سبز کردن اقتصاد خود میکند. تجارت این منطقه با پکن و منطقه وسیعتر آسیا و اقیانوسیه از سالهای 2010 تا 2030 دوبرابر شده است.
اواخر دهه 2040، و کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با پیروی از چین در سازمان ملل و سازمان تجارت جهانی رای میدهند. این پویاییهای مثبت بر نگرانیهایی که پکن به اتحاد با ایران ادامه میدهد، غلبه کرد.
دوستی با پکن برای نخبگان سیاسی منطقه و همچنین شهروندان آن به ثمر نشسته است، اما در موقعیتی بسیار برابرتر از دهههای گذشته. یکی از نتایج آن، تقویت تجارت در منطقه و همچنین با چین و بقیه آسیا است. برخی کشورها از طرحهای یک کمربند، یک جاده تحت حمایت پکن برای ارتقای زیرساختهای فیزیکی خود استفاده میکنند، در حالی که نیروگاههای صنعتی منطقهای مانند ترکیه و مصر و اقتصادهای نوظهور در «صنعت سبز» مانند اردن، فلسطین و عراق توانایی بیشتری برای تولید کالاهایی با کیفیت بالا و برای رقابت با کالاهای چینی پیدا کردهاند.
سناریوی سوم: رقابت
در اینجا، ایالات متحده و چین هر دو طرحهای خود را در اواسط قرن بیست و یکم به دست آوردهاند. کشورهای MENA، با جمعیت تحصیلکرده و آموزش دیده بهتر، رشد تولید ناخالص داخلی، سرمایه گذاری در اقتصاد سبز و نفوذ بر تجارت جهانی، حمل و نقل و مسیرهای لجستیکی و در مجموع به عنوان یک همتای نزدیک در برابر این دو ابرقدرت ایستادهاند.
این امر ارتباط زیادی با تغییرات درون منطقهای داشته است. با کاهش وابستگی کشورهای صنعتی به نفت و گاز، کشورهای غنی از هیدروکربن در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا گزینههای خرید و حمل سودآوری را برای کشورهای در حال توسعه آسیا و آفریقا ارائه کردند و از درآمد حاصله برای سرمایهگذاری در فنآوریهای انرژی بادی و خورشیدی با کارایی بالا استفاده کردند.
روابط MENA با ایالات متحده و چین مبتنی بر ترکیبی سالم از همکاری و رقابت است. پیوند پول کشورهای خلیج (فارس) با غولهای مهندسی از آسیا، خاورمیانه و شمال آفریقا و آمریکای شمالی به ایجاد زیرساختهای انعطاف پذیر در کشورهای آسیب پذیر در برابر افزایش سطح آب دریاها و سایر خطرات ناشی از تغییرات آب و هوایی کمک کرد.
در همان زمان، ابوظبی، دوحه، دبی، استانبول، ریاض و تل آویو آمدند تا با مراکز مالی و فناوری چین و آمریکا در توسعه فناوریهایی که با تغییرات آب و هوایی مبارزه میکنند، رقابت کنند. این پویاییها عملاً هرگونه علاقه ماندگار ایالات متحده و چین را در جنگ سرد با یکدیگر در MENA کاهش داد.
در نهایت: نگاهی جدید به آمریکا و چین در خاورمیانه 2050
امروزه، با ادامه و بدتر شدن مشکلات خبرساز MENA، ایالات متحده و چین قادر به رقابت برای تأثیرگذاری بر دولتهای منطقه بر اساس اولویتهای خود هستند.
اگر ما - و مهمتر از آن، رهبران منطقه - برای تصور آیندهای که در آن کشورها اشکال جدید و جسورانه آژانسهایی را برای تنظیم مجدد پویاییهای سیاسی درون منطقهای و سرمایهگذاری در فناوری و اقتصادهای سبز آینده به کار میگیرند- وقت بگذاریم، میتوانیم آن را ببینیم. گامهایی که میتواند آیندههای مختلفی را ایجاد کند و رقابت واشنگتن و پکن را در این بخش از جهان کاهش دهد.